سیاسی

اردوغان با مشاهده رژه نیروهای زمینی، هوایی و دریایی آذربایجان بخشی از وقت سخنرانیش را به خواندن شعری به نام «آراز» اختصاص داد؛ شعری که معنایش به فارسی ارس است. آراز (ارس) نام رود شمالی ایران است که در بخش‌هایی مرز مشترک بین جمهوری آذربایجان و ایران است و طی آن گزافه‌گویی‌هایی را نسبت به آذربایجان ایران داشت که با واکنش مقامات، چهره‌های سیاسی و مردم کشورمان روبه‌رو شد. در این بین حتی سفیر ترکیه نیز به وزارت خارجه فراخوانده شد اما ترکیه‌ای‌ها به‌جای عذرخواهی، سفیر ایران را احضار و مراتب اعتراض خود را به واکنش ایران ابراز داشتند.

نمایندگان ولی‌فقیه در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و اردبیل با صدور بیانیه مشترکی به اظهارات اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در باکو واکنش نشان دادند. در قسمتی از این بیانیه آمده است: متاسفانه در رژه پیروزی کشور آذربایجان در قره‌باغ اشعار و سخنانی بر زبان جاری شد که سیادت و وحدت اراضی کشور ما را هدف گرفته بود و از سوء حظ گوینده اینکه آن اشعار توسط ایرانیان جدا شده از وطن مادری سروده شده است. 200 سال است که ایرانیان ساکن در 17 ولایت قفقاز که توسط دولت شوروی از وطن مادری، بابا توپراقی و وطن تاریخی جدا شده‌اند اشعار حسرت می‌سرایند و با اشعار حسرت زندگی می‌کنند، چقدر شایسته است محققان تاریخ کشور عزیزمان ایران، اشعار حسرت را جمع‌آوری و به رئیس‌جمهور ترکیه ارسال نمایند تا متوجه شود که تنظیم‌کنندگان خطابه چه خیانت بزرگی به او کرده و برای او مایه آبروریزی بزرگی درست کرده‌اند.

جمع کثیری از مردم تبریز در واکنش به شعرخوانی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، بعدازظهر دیروز، مقابل کنسولگری ترکیه در تبریز تجمع کردند. مردم تبریز در این تجمع شعارهای «غیرتلی تبریز، غیرتلی آذربایجان»، «ترک، فارس، آذری؛ امام حسین لشکری»، «آذربایجان جانباز، خامنه‌ای‌ دن آیریلماز» و... را سر داده و بر تمامیت ارضی ایران اسلامی تاکید کردند. در پایان این تجمع، بیانیه‌ای در محکومیت اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ترکیه، قرائت شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: حیات مبارک جمهوری اسلامی مملو از شواهد تاریخی در حمایت از امت اسلامی است. جمهوری اسلامی ایران در مناقشه قره‌باغ (چه امروز و چه در دهه 90 میلادی) نیز بر این سیاست خود تکیه کرد. رهبری معظم، دولت و ملت نظام مقدس جمهوری اسلامی همواره بر تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان و حق بازپس‌گیری مناطق اشغالی قره‌باغ تاکید کرده و با اعلام حمایت رسمی و ارسال کمک، برادری خود را به اثبات رسانده است، اما فراموش نکرده‌ایم روزی که دولتمردان ترکیه در واکنش به کشتار مسلمانان در قره‌باغ گفتند این جنگ به ما ارتباطی ندارد آنها آذری‌اند و ما ترک! آنها شیعه هستند و ما سنی! آنها که چشم طمع به این سوی ارس دارند خوب است کمی تاریخ بخوانند، آذربایجان و به‌خصوص تبریز قهرمان همواره پیشرو دفاع از ایران اسلامی بوده است، تاریخ این دیار مملو از پرورش سردارانی همچون ستارخان، شهید آقا مهدی باکری، شهید باقری و... علیه متجاوزان روس، عثمانی، بعثی، داعشی و ... بوده است، همین یک جمله ستارخان بیانگر روحیه مردم آذربایجان است: «خاک می‌خوریم و خاک نمی‌دهیم».

احضار وقیحانه سفیر ایران

وزارت خارجه ترکیه سفیر ایران در آنکارا را فراخوانده و ناخرسندی خود درباره واکنش‌هایی را که تهران به سخنان رئیس‌جمهور ترکیه مطرح کرده ابراز داشت. شایان ذکر است که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه روز گذشته درحالی‌که برای شرکت در مراسم رژه نظامی نیروهای جمهوری آذربایجان به مناسبت پایان اشغال منطقه قره‌باغ کوهستانی به باکو سفر کرده بود، ابیاتی از یک شعر درباره رود ارس در مرز ایران و جمهوری آذربایجان خواند که واکنش شدید مقامات ایران همراه شد.

ادامه واکنش‌ها

اظهارات اردوغان واکنش بسیاری از مسئولان و چهره‌های سیاسی را نیز به دنبال داشت. معاون سیاسی وزیر کشور درباره سخنان اردوغان گفت: کشور عزیز ما هم، چون یک فرش ایرانی زیبا و چشم‌نواز است که اقوام گوناگون، تاروپود این فرش زیبا را تشکیل داده‌اند و با تاریخی بسیار غنی و فرهنگی دیرپا، در قالب پیکره‌ای منسجم و یکپارچه به نام ایران، به آن زیبایی و قوام و هویت بخشیده‌اند. این روزها برخی شیطنت‌ها و اظهارنظرهای ناصواب و نادرست علیه تمامیت و یکپارچگی کشور عزیزمان مطرح می‌شود، اما باید توجه داشت که تمامیت ارضی و یکپارچگی سرزمینی ایران تحت هیچ شرایطی خدشه‌پذیر نیست. از طرف دیگر مسعود پزشکیان نماینده مردم تبریز با اشاره به صحبت‌های اخیر رئیس‌جمهور کشور ترکیه بیان کرد: هر جمله و حرکتی که باعث ایجاد تفرقه و دشمنی بین کشورهای مسلمان شود تنها به نفع آمریکا، اسرائیل و استکبار است. اینکه کسی به گونه‌ای صحبت کند که آذربایجان از ایران جدا شود یک خیال خام است، محمدرضا عارف رئیس بنیاد امید ایرانیان نیز توئیتی نسبت به اظهارات رجب طیب اردوغان واکنش نشان داد و نوشت: «آقای اردوغان و دیگر حاکمان منطقه باید بدانند که تاریخ منطقه نشان می‌دهد، این شمال رود ارس است که پیوند تاریخی با جنوب آن دارد. وزارت خارجه ایران باید اعتراض رسمی و کتبی خود را به دولت‌های باکو و آنکارا ابلاغ و خواستار توضیح و عذرخواهی رسمی ایشان شود.» حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس هم در توئیتر خود در واکنش به سخنرانی رئیس‌جمهور ترکیه نوشت: «اگر اردوغان در ادبیات، جغرافیا و تاریخ رفوزه نشده بود؛ می‌فهمید که آن شعر در رثای جدا شدن آذربایجان از سرزمین مادریش ایران سروده شده است. از سرنوشت صدام درس و عبرت بیاموزد و فورا از مردم متحد و غیور ایران عذرخواهی کند.»