رپورتاژ

دکتر علی فرهادی Ali Farhadi ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشیار ویروس شناسی پزشکی گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، موفق به دریافت مدال طلای هفتمین دوره مسابقات بین المللی نوآوری اختراع در کانادا ( iCAN 2022) به میزبانی انجمن بین المللی نوآوری و مهارت های پیشرفته تورنتو TISIAS  شد

به گزارش اسپور نیوز، دکتر علی فرهادی Ali Farhadi ، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز و دانشیار ویروس شناسی پزشکی گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ، موفق به دریافت مدال طلای هفتمین دوره مسابقات بین المللی نوآوری اختراع در کانادا ( iCAN 2022) به میزبانی انجمن بین المللی نوآوری و مهارت های پیشرفته تورنتو TISIAS  شد

توضیح اختراع و مدال:

اختراع حاضر تحت عنوان ترکیبTAT-Efsevin-TA  پگیله شده به عنوان عامل ضد آریتمی و بهبود نارسایی قلبی ناشی از آریتمی در هفتمین دوره مسابقات بین المللی نوآوری اختراع در کانادا (iCAN 2022) به میزبانی انجمن بین المللی نوآوری و مهارت های پیشرفته تورنتو TISIAS  موفق به دریافت مدال طلای این دوره از مسابقات و نیز جایزه ویژه هیات داوران گردید.

لازم به ذکر است که پیش از این، مدال نقره دومین دوره مسابقات بین المللی اختراع و نوآوری برای اعضای فدراسیون بین المللی انجمن های مخترعان در کشور سوئیس نیز به این اختراع تعلق یافته بود.

در این اختراع با استفاده ی همزمان از توانمندی های مولکول های TAT حاصل از ویروس HIV، اسید تانیک و "Efsevin" ترکیبی موثر به عنوان یک عامل ضد آریتمی و بهبود نارسایی قلبی با عملکرد اختصاصی، کارایی بالا و حداقل عوارض تولید شده است. این ساختار به دلیل وجود اسید تانیک به عنوان یک عامل دارورسانی هدفمند به بافت قلب و بخش TAT به عنوان یک پپتید نفوذ کننده به درون سلول و غشای میتوکندری می تواند عملکردی هدفمند در سلول های قلب داشته باشد و همچنین به علت وجود داروی Efsevin به عنوان یک عامل ضد آریتمی و بهبود نارسایی قلبی ناشی از آریتمی، با اتصال هدفمند به پروتئین VADC2، می تواند در بهبود آریتمی و نارسایی قلبی ناشی از آن کارایی داشته باشد.

در گفتگو با مخترعین، اغلب به این نکته می‌رسیم که اختراع از شناسایی یک مشکل و تلاش برای حل آن ناشی می‌شود. مشکلی که باعث شد توجه شما به این اختراع معطوف شود چه بود و چگونه آن را حل کردید؟

بیماری‌های قلبی عروقی (Cardiovascular Diseases)اولین عامل  مرگ و میر در سراسر جهان هستند که 31 درصد از کل مرگ و میرهای جهانی در هر سال را تشکیل می‌دهند. WHO  پیش بینی کرده است که تا سال 2030 به دلیل پیری جمعیت و افزایش شیوع دیابت و چاقی بیماری قلبی عروقی در رتبه اول باقی بماند. هم چنین، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که بیماری‌های قلبی عروقی طی چند سال آینده به‌دلیل تأثیرات بلند مدت همه‌گیری کنونیCOVID-19، به طور تصاعدی افزایش خواهد یافت. رشد سرسام آور نارسایی قلبی(Heart Failure)  اخیرا توسط آمار بیماری های قلبی و سکته مغزی انجمن قلب آمریکا تاکید شده است. طبق این گزارش بیان شده است که نارسایی قلبی از سال 2012 تا سال 2030 به 46% افزایش پیدا خواهد کرد که منجر به این مسئله می شود که بیش از 8 میلیون نفر با سن 18 سال و بالاتر مبتلا به نارسایی قلبی می شوند. علاوه بر آن نیمی از مرگ و میرهای مربوط به بیماری های قلبی عروقی را به آریتمی قلبی نسبت داده اند. علیرغم این اهمیت بسیار زیاد برای سلامت عمومی، داروهای موجود برای آریتمی قلبی هنوز از ایده آل بودن فاصله دارند، زیرا عوارض جانبی خطرناکی دارند و نمی توان آن ها را در دوره های زمانی طولانی تجویز کرد. به خصوص، درمان آریتمی قلبی به دلیل عوارض جانبی عمده داروهای رایج ضد آریتمی، دشوار است. بنابراین، تمرکز اصلی تحقیقات قلبی عروقی در شناسایی درمان‌های جدید و ایمن‌تر به منظور درمان آریتمی قلبی می باشد. با توجه به بررسی ها و مطالعات انجام شده، تاکنون ترکیبی متشکل از پروتئین ویروسی که بتواند به صورت هدفمند نقش انتقال دارو را به منظور درمان آریتمی به سلولهای قلب انتقال دهد تولید نشده است که با در نظر داشتن این مسائل توانستیم برای اولین بار در دنیا این ترکیب را ابداع و تولید کنیم.

اولین‌بار چطور به این شاخه از اختراع علاقه‌مند شدید؟

یکی از حیطه های مورد علاقه من از زمانیکه به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول به پژوهش و تدریس شدم، تولید و استفاده از فرآورده های ویروسی و باکتریایی به منظور دارو رسانی هدفمند به بافتها و اندامهای مختلف بدن بوده است. در هشت سال گذشته عمده تحقیقاتی که توسط اینجانب و دانشجویان تحصیلات تکمیلی که افتخار راهنمایی و مشاوره آنها را بر عهده داشتم به عمل آمده معطوف به این امر بوده است. در مورد اختراع فعلی نیز پس از بررسی های دقیق و انجام فازهای مطالعاتی و نرم افزاری، کاربردی بودن این طرح به عنوان راهبردی برای درمان آریتمی قلبی بر من مسجل گردید. علاقمندی من در این زمینه باعث شد که در سایر مراحل تحقیقاتی و آزمایشگاهی تمامی وقت و تلاش خود را برای به ثمر رساندن آن اختصاص دهم که به یاری خداوند نتایج آن اکنون به ثمر نشسته است.

آیا لحظه‌های وجود داشت که احساس ناامیدی یا شکست کنید؟ در مورد لحظات خاص و زمانی که می‌خواستید کار را رها کنید بگویید.

به طور کلی از زمانیکه یک ایده جدید به ذهن هر محققی خطور می کند و تا زمانیکه آن ایده به مرحله عمل می رسد و بررسی نتایج نیز از موفق بودن آن حکایت میکند،  مسیری بسیار سخت و طولانی سپری می شود. در هر دقیقه ازآن انبوهی از مشکلات و ناامیدی ها به فرد هجوم می آورند و این مساله به ویژه در زمانیکه در هر کدام از این مراحل نتایج دلخواه حاصل نشوند می تواند محقق را برای همیشه از ادامه دادن این مسیر ناامید کند. در اینجا لازم به توضیح می دانم که تمامی هزینه های مربوط به انجام این پروژه به صورت شخصی و بدون حمایت مالی از سوی دانشگاه و یا هیچ سازمان دولتی و یا غیر دولتی انجام شده است. در رابطه با این سوال به عنوان مثال، زمانیکه در انجام این تحقیق به دلیل افزایش هزینه ها ادامه آن به مدت چند ماه متوقف گردید و امکان شروع مجدد و ادامه مسیر کاملا از میان رفته بود، به لطف خداوند و با اخذ وام بانکی و حتی با حمایت های مالی خانواده، امکان پرداخت هزینه ها فراهم شده و مجددا ادامه مسیر محقق گردید. با این حال و با وجود تمامی سختی ها و کار شبانه روزی بی وقفه در طی سال های اخیر، زمانیکه به کاربردی بودن و ثمربخش شدن این پروژه فکر می کردم لحظه ای درنگ و ناامیدی را جایز نمی دانستم و تمام تلاشم را برای ادامه مسیر به کار می بستم.

مشوقان اصلی شما در اجرای و پیگیری تحقیقات مرتبط با این اختراع چه افرادی بودند؟

لزوما علاقه مندی به تحقیق بایستی از خصوصیات اصلی هر عضو هیات علمی دانشگاه و به ویژه آن دسته از اساتیدی باشد که پژوهش اولویت اصلی آنها در فضای آکادمیک است. اساتید و همکاران دانشگاهی به طور اخص می توانند به عنوان مشوقین اصلی، نقش به سزایی در ایجاد انگیزه برای هر محققی باشند. نکته مهمتر حضور افرادی است که در گروه تحقیقاتی به عنوان همکاران طرح مشغول انجام جنبه های مختلف تحقیق هستند. همانطور که می دانید، امروزه انجام هیچ طرح تحقیقاتی به صورت فردی امکان پذیر نبوده و وجود محققین و متخصصین از رشته های مختلف برای پیشبرد مراحل پیچیده و غالبا دشوار تحقیقاتی نقش حیاتی را بر عهده دارد. واضح است که در عملیاتی شدن این طرح نیز افراد بسیاری در مراحل مختلف آن همکاری داشتند که این اشخاص علاوه بر فعالیت در مراحل مختلف آزمایشگاهی، نقش به سزایی در هم افزایی انگیزه و تشویق به ادامه مراحل دشوار پروژه داشتند. مشخصا بر خود لازم می دانم از همکاران خودم سرکار خانم حانیه ابویی به عنوان بیوتکنولوژیست پروژه و جناب آقای دکتر محمد حسین ملک زاده به عنوان داروساز این طرح تشکر و قدردانی ویژه نمایم.

مهم ترین انگیزه برای ثبت اختراع چه می تواند باشد؟

به طور واضح یکی از مهمترین عوامل ایجاد انگیزه برای ثبت هر اختراعی می تواند به دست آوردن حقوق انحصاری آن باشد به نحوی که از تولید یا فروش آن توسط دیگران جلوگیری شود. از طریق این حقوق انحصاری، می توان از استفاده تجاری دیگران از اختراع ثبت شده جلوگیری نمود. همچنین جذب سرمایه یکی دیگر از انگیزه های مهم ثبت اختراع است چرا که یک اختراع ثبت شده می تواند امنیت و اطمینان خاطر را برای سرمایه گذاران یا سهامداران بالقوه فراهم کند و همچنین نشان دهد که اختراعی که در آن سرمایه گذاری می کنند منحصر به فرد است. از سویی دیگر از اختراعات ثبت شده می توان به عنوان یک ابزار بازاریابی و راهی برای ایجاد تصویری مثبت از یک محصول و نشان دادن فناوری پیشرفته استفاده نمود . این ایده ارزشمند به همت و تلاش مجموعه افق پژوهش نیکان به ثبت بین المللی اختراع رسید . با این وجود از اعماق وجود معتقدم که در پشت صحنه تمامی دشواریهایی که هر محقق در طی مراحل مختلف عملیاتی شدن طرح و ایده خود به دوش می کشد یک دلیل اصلی نهفته است و آن خدمت رسانی به جامعه و همنوعان خویش با در اختیار گذاشتن یافته های علمی است که شاید بتواند بخشی از مشکلات موجود به واسطه آن یافته برطرف شود و بدین وسیله محقق بتواند دین خود را نسبت به جامعه ادا نماید.

برای مخترعین و نوآورانی که در ابتدای مسیر خود هستند چه توصیه‌ای دارید؟

علارغم وجود مسیر پر فراز و نشیب در این زمینه، باور به ایده های علمی و این که در صورت طراحی صحیح علمی و انجام مطالعات گسترده، می تواند آن ایده را به حد اعلای ممکن ارتقا دهد. هر محققی در این مسیر به مشکلات بسیاری بر خورد می کند که باید آگاهانه و با مطالعات دقیق بر انها فائق آمده و نهایتا از مشکلات عبور کند که این امر بدون داشتن پشتکار، استمرار و تلاش مداوم در مراحل مختلف تحقیق ممکن نخواهد شد.

با نگاهی به تأثیرات اختراعات و ایده‌ها و نوآوری‌هایتان، به چه چیزی بیشتر از همه افتخار می‌کنید؟

روند توسعه و گسترش علم در جهان مسیر جدیدی را در پیش گرفته است و به نظر می رسد که زمان علوم تک رشته ای و مسیر های تک سویه در دنیای علم سپری و به پایان خود رسیده اند. پیشبینی محققین از آینده علم، تکثر گرایی علوم در نهایتا هم سو سازی رشته های در راستای یک هدف مشترک است. امروزه عنوان چند رشته های یا Multidisciplinary برای محققین بسیار آشناست و در این اختراع نیز همانطور که پیشتر به آن اشاره شد اینجانب به عنوان ویروس شناسی که بر روی پروتئینهای ویروسی تحقیق می کند، در کنار همکاران بیوتکنولوژیست و داروساز خود توانسته ایم ایده یک داروی موثر را برای نخستین بار در دنیا ابداع، طراحی و تولید نمایم. همکاری های مشترک بین رشته ای راه کار بنیادی و آینده پیشرفت در عرصه های مختلف علوم و فناوری می باشد که توجه ویژه محققین و مسئولین را در گسترش و ایجاد بستر های لازم برای تسهیل چنین همکاری هایی را می طلبد.